Finanse publiczne

Windykacja opłaty za gospodarowanie odpadami i wydatki nią finansowane

Rys. B. Brosz

W ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: ucpg) ustawodawca nie zdecydował się uregulować wprost zasad udzielania preferencji w zapłacie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W art. 6q ust. 1 ucpg zawarł natomiast odesłanie do przepisów ustawy Ordynacja podatkowa (dalej: op), w tym jej art. 67a, które stosuje się w sprawach dotyczących opłaty za gospodarowanie odpadami. Należy jednak uwzględnić przy tym poniższe wyjątki: 

1) opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi (w przeciwieństwie do kwot zobowiązań podatkowych) nie podlega zaokrągleniu; 
2) w przypadku złożenia korekty lub nowej deklaracji, których skutkiem jest zmniejszenie kwoty zobowiązania z tytułu tej opłaty, nie stwierdza się nadpłaty za te miesiące, w których usługa odbierania odpadów była świadczona. 

W zakresie nadpłaty wypowiadał się m.in. WSA w Gliwicach w wyroku z 14 marca 2017 r. (I SA/Gl 1250/16), w którym sąd wyjaśnił: stwierdzenie nadpłaty w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi możliwe jest jedynie, gdy usługa odbierania odpadów komunalnych nie została wykonana. W rachubę wchodzi tu w zasadzie tylko sytuacja, kiedy nie dojdzie do wykonania usługi odbioru odpadów. Przede wszystkim jest to sytuacja, gdy gmina nie zapewniła realizacji tej usługi, a więc uchybiła obowiązkowi wynikającemu z art. 6c ust. 1 u.c.p.g.

Preferencje w zapłacie 

We wspomnianym wcześniej art. 67a op ustawodawca przewidział możliwość udzielenia jednej z następujących preferencji: 

1) umorzenie zaległego zobowiązania, czyli tylko takiej opłaty, która stanowi zaległość podatkową (rozumianą jako kwotę opłaty niezapłaconą w terminie określonym przez organ stanowiący gminy w podjętej uchwale); 
2) odroczenie terminu zapłaty zobowiązania lub zaległości; 
3) rozłożenie na raty zapłaty zobowiązania bieżącego lub stanowiącego zaległość. 

Odnosząc się do pierwszej z wymienionych preferencji, należy wskazać, że o woli podmiotu ubiegającego się o umorzenie organ dowiaduje się w dniu, w którym w jego siedzibie zostaje złożony wniosek w tym zakresie, i to właśnie data złożenia tego wniosku – w zestawieniu z terminem zapłaty obowiązującym na podstawie podjętej uchwały organu stanowiącego – wpływa wprost na dalsze czynności organu. Wskazał na to również WSA w Gdańsku w wyroku z 9 czerwca 2015 r. (I SA/ Gd 599/15), wyjaśniając, że: organ podatkowy może umorzyć zaległość podatkową lub odmówić jej umorzenia tylko wówczas, gdy zaległość ta istnieje w chwili złożenia wniosku. Jeżeli zaległość nie istnieje w tym momencie, to organ winien umorzyć postępowanie jako bezprzedmiotowe. 

Ważny interes podatnika i interes publiczny 

Ustawodawca – poza określeniem rodzajów preferencji – wskazał również, że przed podjęciem decyzji w konkretnej sprawie organ powinien na podstawie zebranego materiału stwierdzić, czy w sprawie tej wystąpiła jedna z dwóch przesłanek: ważny interes podatnika lub interes publiczny. Wymieniając te przesłanki, ustawodawca nie sformułował jednak ich legalnych definicji w powszechnie obowiązujących przepisach. W konsekwencji pojęcia te są nieprecyzyjne – ich definicję próbowały ustalić sądy administracyjne. Z uwagi na liczbę wydanych rozstrzygnięć autor wskazuje na te wyroki, które najpełniej oddają istotę omawianych terminów (zob. ramka „Definicje…”). 

[…]

Autor jest specjalistą w zakresie podatków i opłat lokalnych.